6 راه برای پرورش خلاقیت در کودکان

اغلبِ مردم تصور می کنند که خلاقیت امری ذاتی است و کودکان  آنها یا از بدو تولد خلاق هستند و یا خیر: درست همانطور که اغلبِ کودکان به یک اندازه باهوش نیستند، همه نیز به یک اندازه خلاق نیستند. خلاقیت در واقع یک نوع مهارت به حساب می‌آید و امری ذاتی نیست! خلاقیت در کودکان با کمک والدین می‌تواند توسعه پیدا کند.
خلاقیت تقریباً کلید اصلی موفقیت در هرکاری است که انجام می‌دهیم و یک مهارت کلیدی در احساس رضایت و خوشحالی بوده و اصلی‌ترین مهارتی است که باید والدین به فرزندان‌شان بیاموزند.
بر خلاف تصور عام، خلاقیت فقط محدود به فعالیت‌های هنری و موسیقی نبوده، بلکه برای علم، ریاضی و حتی هوش اجتماعی نیز ضرروی است. افراد خلاق توانایی بالاتری برای حل مسائل و تطبیق با شرایط جدید دارند که باعث می‌شود با پیشرفت‌های تکنولوژی بهتر سازگار شوند و تغییرات محیط را بپذیرند و از فرصت‌های جدید استفاده کنند.
محققان بسیاری بر این باورند که ما اساساً تجربه کودکی را به گونه‌ای تغییر داده‌ایم که مانعی برای پروش خلاقیت کودک است.
برای مثال ‌کمپانی‌های اسباب بازی کودکان را در معرض شخصیت‌ها، تصاویر و داستان‌ها‌ی بیشماری قرار می‌دهند که این قضیه باعث می‌شود کودک فرصت استفاده از تخیل و شخصیت‌پردازی و داستان‌سازی را نداشته باشد. دیگر کودکان اندکی را می‌بینید که یک تکه وب در دست گرفته باشند و وانمود کنند که در حال شمشیربازی هستند! یا داستانی برای بازی گروهی خود طراحی کنند! آنها لباس مرد عنکبوتی را می‌پوشند و تبدیل به قهرمانی می‌شوند که داستان آن را در کارتون‌ها دیده‌اند.
این مسئولیت ماست که فرزندمان را در مسیری هدایت کنیم که به شکوفایی حس خلاقیتش کمک کند.

راهکارهایی برای پرورش خلاقیت در کودکان

برای اینکه بتوانید خلاقیت کودکان خود را به درستی پرورش دهید روش‌های مختلفی وجود دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم:

منابع لازم برای شکوفا شدن خلاقیت را تأمین کنید

مهم‌ترین و اصلی‌ترین شرط زمان است. کودکان و نوجوانان نیاز به زمان زیادی برای بازی‌های غیر مستقیم و تخیل دارند. بزرگسالان نباید دخالتی در مسیر این بازی‌ها داشته باشند و همچنین نیازی به اسباب‌بازی‌های گرانقیمت نیست.
مکان نیز در این منابع از اهمیت قابل‌توجه‌ای برخوردار است! برای آنکه کل خانه تبدیل به عرصه بروز خلاقیت‌ و البته رخت و پاش‌های همراه آن نباشید، بهتر است مکان خاصی را در اختیار آنها قرار دهید! برای مثال اتاق زیر شیروانی را برای خانه‌سازی ، بخشی از پارکینگ را برای نقاشی و بخشی از اتاق را برای بازی با لگوها به کودکتان اختصاص دهید.
به هر مناسبی که خودتان یا اطرافیان‌تان می‌خواهید برای کودک هدیه بگیرید، از وسایل نقاشی و خانه‌سازی و یا دوربین‌های ارزان قیمت استفاده کنید. این وسایل را در دسترس کودک قرار دهید به نحوی که بدون کمک شما به راحتی بتواند آن‌ها را بردارد.

منزلتان را به ظرف کشت خلاقیت تبدیل کنید.

علاوه بر فراهم کردن زمان و مکان، اتمسفر و فضای پرورش خلاقیت را نیز فراهم کنید. از فرزندتان مقادیر زیادی ایده‌پردازی بخواهید، و مراقب باشید که این ایده‌ها را موشکافی نکنید، هدف فقط ارائه شدنِ ایده از سمتِ کودکِ شماست. مثلا سر میز شام، نظر کودکتان را راجع به فعالیت و بازی‌هایی که در هفته‌ آتی می‌خواهد انجام بدهد جویا شوید، و آنها را تشویق کنید که بازی‌هایی را که تا به حال انجام نداده‌اند، امتحان کنند.
کودکتان را به کارهای تشویق کنید که نمی‌توانند انجام دهند و اجازه دهید که شکست بخورند. بله شکست بخورند! کودکانی که از شکست خوردن و قضاوت می‌ترسند، کرهای خلاقانه خود را محدود می‌کنند. از مواردی که به تازگی در آن شکست خورده‌‌اید، برای کودکتان سخن بگویید، تا متوجه شوند که همه انسان‌ها گاهی شکست می‌خورند و این امری عادی است.

نوآوری‌ها و خلاقیت را جشن بگیرید. دیوارهای خانه را از آثار و شواهد این خلاقیت‌ها پر کنید. در مورد هنرمندان، موسیقیدان‌ها و دانشمندان مورد علاقه خود با کودکان صبحت کنید. اشتیاق خود را برای ساخت یک چیز جدید، عکاسی، یا گروه جدیدی که می‌خواهد در آن عضو شوید، به اشتراک بگذارید. تغییرات را برای کودکان مهیج کنید نه دلهره‌آور و ترسناک.

 کودکانتان را به مطالعه کردن تشویق کنید

از وقت تماشای تلویزیون یا هر وسیله‌ نمایشی دیگری کم کنید و به زمان مطالعه، دیدن تئاتر، نقاشی کردن و خواندن کتاب‌هایِ نویسنده مورد علاقه‌‌اش اضافه کنید.

به فرزندتان اجازه بدهید که نظری بر خلاف نظر شما داشته باشند

 اجازه بدهید با شما مخالفت کنند.کودکان را تشویق کنید که بیش از یک راه حل برای مسائل پیدا کنند، برای مثال: وقتی یک مسئله را حل می‌کنند، تشویقشان کنید که یک مرتبه‌ دیگر و با روشی جدید مسئله را حل کنند و در آخر هم باز بخواهید راه‌ های جدیدی برای حل همان مسئله ارائه کنند.

 برای خلاق بودن برای کودکان پاداشی در نظر نگیرید!

ایجاد انگیزه با پروسه خلاق بودن تداخل دارد و باعث می شود که کیفیت افکار و بروز خلاقیت کاهش پیدا کند. اجازه بدهید که با تمایل خودشان فعالیت‌های خلاقانه انجام دهند نه با پاداش و انگیزه دادن از سمت شما. برای مثال: برای اینکه وقت بیشتری پیانو تمرین کنند به آنها پاداش ندهید، در عوض، اجازه بدهید کاری که از صمیم قلب دوست دارد را مدت زمانِ بیشتری انجام دهد.

فقط به اجرای این موارد اهمیت دهید نه نتیجه آن

سعی کنید بر روند تأکید کنید و به دنبال محصول نهایی این فعالیت‌ها نباشید. یکی از راه‌هایی که می‌توانید انجام دهید این است که  صرفا  سوالاتی در راستای انجام فعالیت بپرسید. سوالاتی از قبیل بهت خوش گذشت؟ بازی‌ات تموم شد؟ چه چیزی رو راجع به این بازی یا فعالیت دوست داشتی؟